Ik heb getwijfeld of ik over dit onderwerp een blog zou schrijven. Het heeft immers niets met HR- of salarisadministratie te maken en ik profileer mezelf als salariskantoor/professional en niet als coach of wereldverbeteraar. Werkstress is wel werk gerelateerd en het kán impact hebben op het functioneren van je werknemers, jouw organisatie of de maatschappij.
Wat is werkstress?
Werkstress is een gezondheidstoestand van een persoon die het gevolg kan zijn van langdurige blootstelling aan (een vorm) van werkdruk. Dat kan worden veroorzaakt door een grote hoeveelheid aan werk, maar het kan ook liggen aan iemands persoonlijkheid of persoonlijke omstandigheden.
Werkdruk is niet per se slecht. Een beetje druk leidt uit onderzoek zelfs tot betere prestaties. Wordt de druk te groot, dan kan het wel spanningen opleveren en ontstaat er werkstress. En stress is ongezond. Dat weten we allemaal.
We leven tegenwoordig in een 24/7 maatschappij. Alles gaat snel of moet snel. We krijgen de hele dag prikkels binnen. Als ik de media moet geloven, hebben veel organisaties personeelstekorten. Er is krapte op de arbeidsmarkt en er is meer vraag als aanbod. We moeten nu eenmaal steeds meer met minder mensen doen. Dat komt mede ook door de vergrijzing. Jaren geleden waren we bang dat automatisering ons werk zou overnemen. Daar is nog niets van te merken, maar het werk is daardoor wel anders geworden. Ook zijn er meer mantelzorgers. Dat is nodig en dat komt ook door krapte aan zorgpersoneel. Voor mantelzorgers is het zwaar om werk en privé met elkaar te kunnen combineren.
Is werkstress nu een maatschappelijk probleem?
Ik vind dat werkstress een groot maatschappelijk probleem is. Ik zie het ook als beroepsziekte nummer ÉÉN. Zoekmachine Google lijkt me daarin te steunen. Presteren lijkt steeds belangrijker te worden in onze maatschappij. Niet alleen onder scholieren/studenten, maar ook onder werkenden. Met alle gevolgen van dien. Werkstress leidt tot ziekte en dus tot verzuim binnen het bedrijfsleven. Het aantal burnouts stijgt de laatste jaren sterk. Langdurig verzuim leidt zelfs tot hoge maatschappelijke kosten, omdat deze mensen niet actief kunnen deelnemen aan onze maatschappij en er uiteindelijk een beroep moet worden gedaan op onze Nederlandse sociale zekerheid.
Is werkstress als werkgever mijn probleem?
Ongezonde werkstress leidt tot verzuim en dus uitval van jouw werknemers. Het leidt tot verminderde productiviteit van jouw werknemer en kan uiteindelijk leiden tot verzuim. Als werkgever heb jij een loondoorbetalingsplicht voor jouw zieke werknemers. Het kost je dus altijd euro’s. Jouw overige werknemers moeten het werk opvangen; wat weer kan leiden tot uitval bij hen als de werkdruk te groot wordt. Of medewerkers stappen uiteindelijk zelf op. In deze krappe arbeidsmarkt heb je niet zomaar een nieuwe medewerker gevonden. En als er steeds meer werknemers in de WIA of ZW komen, wordt jouw premie ook hoger (en jouw loonkosten stijgen)!
Waaraan kan ik werkstress bij mijn medewerker herkennen?
Dit kunnen meerdere signalen zijn. Een lage productiviteit kan bijvoorbeeld een signaal zijn. Maar ook cynisme en ontevredenheid. Ook kunnen lichamelijke klachten ontstaan of een medewerker meldt zich vaker ziek.
Wat kan ik als werkgever doen?
Preventie van werkstress zou een belangrijk onderdeel moeten zijn van het Arbobeleid in jouw onderneming. Ga eventueel in gesprek met jouw Arbodienst of vraag informatie op.
Ga ook na waar medewerkers energie van krijgen. Energie krijgen ze onder andere van:
- De steun van leidinggevenden en collega’s. Zorg voor een goede sfeer en ga regelmatig in gesprek met elkaar.
- Geef ze inspraak in besluitvorming.
- Wanneer mogelijk, zorg voor carrière- of promotie mogelijkheden.
- Geef jouw werknemers autonomie. Dat wil zeggen onafhankelijkheid, zelfstandigheid, vrijheid en het vermogen om jouw werknemers zelf beslissingen te laten nemen zonder steeds verantwoording te moeten afleggen aan zijn meerdere.
Wat kan ik als werkgever nog meer doen?
Voor jou als manager/leidinggevende/werkgever is het belangrijk de signalen te herkennen. Behandel jouw werknemers als mens en niet als robot. Ook niet in tijden van extreme drukte/veranderingen. Zorg voor een teamgevoel op een afdeling of in een organisatie.
Realiseer je ook dat wij (hiermee bedoel ik iedereen en ook jij als baas) niet 8 uur of meer per dag écht productief kunnen zijn. Iedereen heeft tijd (ook tussendoor) nodig om te rusten en te herstellen. Laat een medewerker zoveel mogelijk zelf zijn/haar balans privé-werk bepalen. Geef ze die verantwoordelijkheid als dat in de functie mogelijk is. Ik ben er van overtuigd dat het overgrote deel van de beroepsbevolking hier verantwoordelijk mee omgaat en zijn best doet voor de organisatie waar hij of zij werkt. Als werkgever/manager hoef je niet overal de controle over te hebben en durven loslaten.
Geef werknemers op tijd rust. Men hoeft niet altijd bereikbaar te zijn. Vooral niet na werktijd of tijdens vakantie/vrije dag. Met de komst van de smartphone lijkt het erop dat iedereen altijd bereikbaar moet zijn. Dat er altijd snel gereageerd moet worden op e-mail of app. Een werknemer, maar ook jij als werkgever mag jezelf even op “niet storen” zetten. Voel je daar beiden niet schuldig over!
Je kunt ook een cursus mindfulness aanbieden aan jouw werknemers. Dit kan helpen. Ik pas het ook toe en heb er baat bij. Dit kan belastingvrij onder de werkkostenregeling.
Wat ik je aan het einde nog even wil meegeven
Zoals eerder gezegd, ben ik geen coach. Ik ben ook geen wereldverbeteraar.
Ik zie, hoor en lees te veel over werkstress. Ik maak me zorgen over het toenemend aantal burnouts in onze maatschappij. Veel wordt veroorzaakt door onze prestatiemaatschappij. We lijken vergeten te zijn dat we allemaal gewoon mens zijn en geen machine of robot.
Laten we vooral oog houden voor elkaar en onze verantwoordelijkheid voor elkaar nemen. Of je nu werkgever of werknemer bent. Samen moeten we het uiteindelijk doen en er het beste van maken. Er is al genoeg aan de hand in de wereld. Jij als werkgever (maar ook als werknemer) kunt hier ook een belangrijke bijdrage aan leveren!