In de praktijk is niet altijd duidelijk of een werkgever zich moet houden aan afspraken in een bepaalde collectieve arbeidsovereenkomst (verder: cao). Dat is begrijpelijk. Vooral als je als (kleinere) werkgever niet bent aangesloten bij een werkgeversorganisatie. Jij bent immers niet betrokken geweest bij het maken van deze afspraken.
Die cao kan een ver-van-mijn-bed show zijn. Je kiest ervoor alleen de wet- en regelgeving aan te houden. Toch kun je gebonden zijn aan een bepaalde cao. Tijd om in deze blog wat dieper in te gaan op het begrip cao.
In het kader van goed werkgeverschap is het namelijk belangrijk je als werkgever hierin te verdiepen. Wil je in tijden van een krappe arbeidsmarkt je personeel behouden? Dan is het juist belangrijk om ze eerlijk te belonen en goede arbeidsvoorwaarden aan te bieden. Hou je je niet aan de afspraken in de cao? Jouw werknemer kan de arbeidsvoorwaarden uit de cao op een later tijdstip opeisen.
Wat is een cao?
Een cao is een schriftelijke overeenkomst tussen werkgevers en werknemers waarin afspraken worden gemaakt over arbeidsvoorwaarden. Deze afspraken kunnen betrekking hebben op zaken zoals bijvoorbeeld loon, toeslagen, betaling van overwerk, werktijden, verlof en pensioen.
Verschillende soorten cao’s
Er zijn in BV Nederland meer dan 900 verschillende cao’s die gelden voor ruim 85% van werkend Nederland. Er is dus een grote kans dat je te maken krijgt met een cao. Cao’s kunnen verder nog worden ingedeeld in ondernemings-cao’s en bedrijfstak- cao’s.
Ik richt me in deze blog op de bedrijfstak-cao, omdat hier vaak onduidelijk is of je nu wel of niet gebonden bent. Bij een ondernemings-cao ben je altijd gebonden, omdat jij als werkgever deze afspraken hebt gemaakt. Een bedrijfstak -cao is een cao die een bepaalde bedrijfstak of sector betreft. De naam zegt het eigenlijk al.
Ook is er nog een verdeling in minimum-cao’s en standaard-cao’s. De meeste cao’s zijn minimum-cao’s. In jouw arbeidsvoorwaarden mag niet ten nadele van de werknemer worden afgeweken. (Nog) betere arbeidsvoorwaarden in het voordeel van de werknemer mogen wel.
Bij een standaard-cao mag niet in het nadeel én niet in het voordeel van de werknemer worden afgeweken. Je hebt je dus te houden aan afspraken in de cao. Sociale partners spreken zo’n cao af om te voorkomen dat er concurrentie op arbeidsvoorwaarden plaatsvindt.
Wat voor soort cao er voor jou geldt (standaard of minimum), staat vaak in de cao zelf beschreven.
Op welke manieren kan ik gebonden zijn?
Een cao is dus niet altijd verplicht, maar kan wel invloed hebben op plichten voor jou als werkgever. Laten we eens kijken naar de belangrijkste manieren waarop je als werkgever gebonden kunt zijn:
- Lidmaatschap van een cao-partij: als je lid bent van een werkgeversorganisatie ben je via hen gebonden aan de cao die zij voor de gehele bedrijfstak afspreken.
- Incorporatiebeding: soms kunnen individuele partijen afspreken dat er géén cao van toepassing is. Er kan toch gebondenheid aan een cao zijn. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen als er in de individuele arbeidsovereenkomst een verwijzing naar een cao is opgenomen.
- Algemeen verbindend verklaarde cao (AVV): een cao kan algemeen verbindend worden verklaard door de overheid. In dat geval zijn alle werkgevers en werknemers in een bepaalde bedrijfstak gebonden aan de cao, ook als ze geen lid zijn van een cao-partij. Dit kan ook gaan om bepaalde afspraken uit de cao.
- Gebruik: als beide partijen (werkgever en werknemer) vrijwillig besluiten om een cao te volgen, zijn ze gebonden.
Bij gemengde bedrijven (hiermee bedoel ik bedrijven met verschillende bedrijfsactiviteiten in verschillende sectoren) kan er onduidelijkheid ontstaan welke cao voor welke werknemers van toepassing is. Vaak kun je dit terugvinden in de cao zelf of in de algemeen verbindend verklaring. Hierin wordt uitleg gegeven over de werkingssfeer van de cao, dus voor wie deze van toepassing is.
Hoe weet ik aan welke cao ik gebonden kan zijn?
Allereerst weet je vaak zelf wel onder welke sector of bedrijfstak je als werkgever valt. Ik zeg altijd “google is your best friend”, dus google even. Je kunt ook het cao-overzicht van het Ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid op internet raadplegen. Op deze speciale website kun je zoeken op cao en op avv-besluiten.
Ten slotte
Zoals ik eerder in deze blog heb vermeld, is het belangrijk je te houden aan de cao. Tenminste, als die voor jouw branche of bedrijf van toepassing is. Jouw werknemers hebben hier recht op. Doe je dit niet, dan kunnen zij dit later via de rechter afdwingen.
Veel avv-besluiten hebben betrekking op het loon van de werknemers. In veel cao’s staan ook salarisschalen vermeld voor specifieke functies. Als je deze toepast, weet je zeker dat je jouw personeel het juiste, passende loon geeft.
Verdiep je in de salarissen, overwerktoeslagen/uren en dergelijke in de cao. Geef ook alles goed door aan jouw salarisadministrateur. Zij moeten immers voor een correcte verloning zorgen. Vind je dit ingewikkeld of heb je hier geen tijd voor? Jouw salarisadministrateur kan je uiteraard hierbij helpen.
In deze blog heb ik de cao voor je in de spotlights gezet. Een belangrijk onderwerp voor veel werkenden in Nederland. En niet alleen voor werknemers, maar ook voor werkgevers! Kan ik je nog ergens bij helpen?